Ասփարա գյուղը (հին անունը` Ասպանա) այն հազարավոր հայկական բնակավայրերի ճակատագիրն է կիսել, որոնք դարերի ընթացքում մաշվելով անհետացել են սեփական բնօրրանում: Այսօր Ասփարայում մնացել է մի քանի տուն: Ասփարայի մասին գրավոր քիչ տեղեկություններ են պահպանվել, դրանցից մեկի ,,Gurjistanis vilaietis didi davtari,,-ի տեղեկացմամբ 1595 թվականին Ասփարան Օսմանյան կայսրության պետական գանձարան էր մուծում 3000 akches հարկ: Իսկ ,,Cildiris eialetis jaba davtari 1694-1732 ww,,-ի տեղեկացմամբ 1721 թվականին այդ հարկը հասել էր արդեն 5000-ի: Ասփարայի պատմությունը
Ջավախքի պատմությունն է` Արարատյան թագավորությունից մինչև մեր օրերը. կայքի էջերում պարբերաբար կանդրադառնանք այդ պատմությանը: Թուրքական արշավանքներից ամայացած բնակավայրի երկրորդ կյանքն սկսվեց 1924 թվականին, երբ Ախալքալաքի շրջանի Կարտիկամ գյուղից 36 ընտանիք տեղափոխվեց Ասփարա: 1941-45թթ. Մեծ հայրենականին փոքրաթիվ գյուղը տվեց 40 զինվոր, որոնց կեսից ավելին չվերադարձան: Հետագայում, պարբերական դարձած արտագաղթի պատճառով բնակչությունը պակասեց: 1970 թվականին Ասփարան ուներ 331 բնակիչ: 77/78թթ. Ասփարայի դպրոցում սովորում էր 41 աշակերտ, իսկ 1988-ին` 23, նույն թվականին բնակիչների թիվը162 էր: Ասփարեցին այսօր կիսում է հայի ճակատագիրը, այսինքն` նա ամենուր է. Հայաստան, Ռուսաստան, Ֆրանսիա, Հունաստան....և այլն:

ИСТОРИЯ ДЖАВАХКА ЭТО ИСТОРИЯ УРАРТУ

Аспара /старое название Аспана/ сегодня разделяет судьбу тысячи армянских сел, которые на протяжение многих веков, исчезли из родины. Сегодня Аспару ждет ту же судьба. История Аспари, это история Джавахка от Араратского Королевства Урарту до наших дней. В страницах сайта мы регулярно представим эту историю. Упоминание о Аспаре сохранились в османских госпротоколах 16-18 веков. Согласно которых, населения Аспари платил налоги гос казню...



Но, как закономерность османской истории, армянское поселение опустел после очередной нападении турецкой армии. Долгое время Аспара остался опустошенным, пока в 1924-ом году из села Картикам/Ахалкалакский район/ 36 семей переселились Аспару, наложив началу второй жизни древней поселении. 1941-45гг. малочисленная поселения послал фронт 40 солдат, более половина из которых не вернулись. Сегодня аспаринец разделяет судьбу всех армян, то ест: он везде- Армения, Россия, Украина, Франция, Греция....и.т.д.