Բավրա | Bavra | |
  Բավրան↑ գտնվում է Ախալքալաքից ուղիղ  գծով 1 կմ արեւելք, Փարվանա գետի աջակողմյան ձորապռնկին, ծովի մակերևույթից 1660-1700 մ բարձրության վրա:
Բավրայի տարածքում` Փարվանա գետի ձորալանջի ժայռերի մեջ, գետափից 9 մ բարձրության վրա գտնվող մի քարանձավում, հայտնաբերվել են վերին պալեոլիթի ժամանակաշրջանի մարդու բնակության հետքեր:
Համաձայն 1595 թ. ՙԳյուրջիստանի վիլայեթի ընդարձակ դավթար՚-ի Բավրան ունեցել է 6 տուն բնակիչ, հարկվել է 7.665 ակչե: Բնակչության բռնի մահմեդականացումից հետո` 1726-1727 թթ., տանուտեր Աբդուլլահի օրոք, հարկվել է 4.000 ակչե:
Հայտնի է, որ Արտահանի եւ մի շարք այլ գավառների որոշ գյուղերի հայ բնակիչները 17-18 դարերում եվրոպական տերությունների հովանին ունենալու հույսով կաթոլիկություն էին ընդունել, ուստի ներկայիս բավրացիների նախնիները 1829 -1830 թթ. Ջավախք փոխադրվելուց գրեթե երկու դար առաջ արդեն հայ-կաթոլիկ համայնքի մաս էին կազմում:
Գյուղի ներկայիս բնակիչների նախնիները 1829 թ. փոխադրվել են Արտահանի Վել եւ հարակից գյուղերից: Բավրա գյուղում հաստատվելու սկզբնական շրջանում, գրեթե մի քանի տասնամյակ շարունակ, բավրացիները դեռեւս թրքախոս էին: Այդ ծանր ժառանգությունը նրանք իրենց հետ բերել էին բնօրրան Արտահանի շրջանից, որտեղ թուրքական հատուկ օրենքով   արգելվել էր հայերեն խոսելը:
Գյուղի բնակչության քանակը մի շարք աղբյուրներում ցույց է տրված հետեւյալ չափով. 1884թ.-310 բնակիչ, 1908-455, 1912-407, 1914-597, 1915-481, 1916-496, 1987-1387:
Երկրորդ աշխարհամարտին մասնակցած 103 բավրացիներից 50-ը զոհվել է:
1829-30 թթ.` հայ-կաթոլիկների հաստատման ժամանակ, երբ գյուղացիները դեռեւս գտնվում էին նյութական ծանր կացության մեջ եւ եկեղեցի կառուցելու հնարավորություն չունեին, ձեռնարկում եւ իրականացնում են տեղում գոյություն ունեցող եկեղեցու նորոգումը (փլված տանիքը փոխարինում են փայտածածկով): 11-րդ դարով թվագրվող եւ ըստ ամենայնի ի սկզբանե բյուզանդածես այս եկեղեցին բավրացիներին որպես հոգեւոր ժողովարան է ծառայել մինչեւ 1887 թ., երբ տնտեսապես համեմատաբար ամրացած գյուղացիները ձեռնամուխ են լինում նոր, ընդարձակ եկեղեցու կառուցմանը: Թաղածածկ, միանավ եկեղեցին կանգուն է մինչև օրս: Կառուցված է համակ սրբատաշ քարով: Վերջինիս հարավից կից է համանման հորինվածքով երկրորդ եկեղեցին, որը տվյալ դեպքում ավելի հարմար է կոչել սրահ-եկեղեցի: Զույգ կառույցները միասին ունեն 8 x 7,9 մ արտաքին չափեր:
Գյուղի գերեզմանոցը տարածվում է եկեղեցու շուրջը: Տեղում պահպանվել են խաչքարերի եւ քառակող կոթողների պատվանդաններ եւ անարձանագիր ու տեղահան` պարզ հորինվածքով սակավաթիվ խաչքարեր: Հիմք ընդունելով տեղում պահպանված մի քանի խաչքարերի ոճական եւ գեղարվեստական առանձնահատկությունները` կարելի է պնդել, որ գերեզմանոցի հին թաղումները վերաբերում են 10-11-րդ դարերին եւ պատկանում գյուղի քաղկեդոնականացած բնակիչներին: Սբ. Խաչ եկեղեցին գյուղի նոր եկեղեցին հիմնվել է 1883 թ., բայց կառուցումն ավարտվել է 1887 թ.: Սբ. Խաչ անվամբ օծված այս եկեղեցին մասնակի նորոգվել է 1916 թ.: Կառուցված է կիսամշակ քարով, սվաղով: Արեւմտյան ճակտոնի գագաթին կանգուն է սրածայր վեղարով ավարտվող քառասյուն զանգակատունը:
Արձանագրություն, եկեղեցու հարավային մուտքիճակատին, 2 տող.
Տ(Է)Ր ՅՈՎՀ(ԱՆՆԷՍ) ԵՐՓ. | ԲԱՒՐԱԻՍ ԽԱՉԻ Հ(ԱՅ) Կ(ԱԹՈԼԻԿ) ԵԿԵՂԵՑԻ:
Հայտնի է, որ տակավին 1915 թ. Բավրան սեփական քահանա չի ունեցել եւ համարվել է Կարտիկամի Միքայել քահանա Քոթանջյանի ծուխ, սակայն 1916 թ. արդեն գյուղին հովվել է առանձին քահանա, որն էր տեր Սիմեոն Խաչատրյանը:
19-րդ դարի թաղումներով միջնադարյան մեկ այլ գերեզմանատան մնացորդներ էլ պահպանվել են գյուղամիջում:
Գյուղի մերձակայքում պահպանվում են Փոքր Բավրա եւ Խանումփունար (Տիրուհու աղբյուր) գյուղատեղիները: | |
| Просмотров: 1714 | | |
ՑՈՒՑԱԿ
Այցելուներ
Онлайн всего: 1
Гостей: 1
Пользователей: 0
Փնտրեք ձեզ
Եթե չգտաք ձեզ .
տեղադրեք լուսանկար կամ որևէ պատմություն գյուղի մասին
Վելի շեները» Բավրա | Bavra
Aleksan Kulakhszyan [aspara.ucoz.com] © 2025
